Pandemia zmieniła nasz świat nieodwracalnie. Rzeczy z pozoru trudne do zrealizowania, w obliczu zagrożenia życia, niemal z dnia na dzień okazywały się możliwe do wykonania. Podwyższył się poziom ucyfrowienia urzędów, więcej osób założyło profil zaufany, a teleporady lekarskie oraz nauczanie zdalne stały się już standardem. Dziś, mimo, że upływa blisko rok walki z epidemią, nie jesteśmy w stanie precyzyjnie określić, jakie będą społeczne i ekonomiczne skutki kryzysu wywołanego koronawirusem. Zakładamy jednak, że w sposób zdecydowany zmienią naszą rzeczywistość.
Sekretarz generalny ONZ, António Guterres, tak komentował zmiany spowodowane pandemią: „COVID-19 jest ludzką tragedią, ale pandemia tworzy również pokoleniową szansę na budowę bardziej równego i zrównoważonego świata w oparciu o dwie główne idee: nową umowę społeczną i nowy ład globalny. Nowa umowa społeczna połączy rządy, społeczeństwo obywatelskie, biznes i wszystkich ludzi we wspólnej sprawie.”
W perspektywie stopniowego luzowania restrykcji i otwierania gospodarki, przyszedł czas na stawianie konkretnych pytań. Jaka będzie nowa rzeczywistość po pandemii? Co zrobić, żeby gospodarka jak najszybciej wyszła z kryzysu? Jak ocalić przedsiębiorstwa i całe branże, które przez wiele miesięcy objęte były lockdownem? Czy nasze społeczeństwo zdało egzamin z solidarności i czy odpowiednio zatroszczyło się o najsłabszych? I w końcu: co należy zrobić, aby na wypadek kolejnego globalnego kryzysu społeczeństwo i gospodarka były lepiej przygotowane?
W przestrzeni publicznej pojawiają się komentarze dotyczące niezbędnej, wielkiej reformy, która obejmie praktycznie wszystkie dziedziny życia. Konkretne postulaty dotyczą reformy rynku i kodeksu pracy. Obejmują one m.in. takie kwestie jak: włączenie pracy zdalnej na stałe do kodeksu pracy, wydłużenie urlopu wypoczynkowego do 31 dni, rozpowszechnienie układów zbiorowych pracy, otwieranie rynku pracy dla pracowników ze Wschodu. Pakiet zaproponowanych zmian w umowie społecznej ma służyć ożywieniu polskiej gospodarki i wyjściu z kryzysu. Z badania przeprowadzonego przez EY Polska pt.: „Organizacja pracy w czasie pandemii. Wyzwania dla HR w 2021” (styczeń, 2021) wynika, że spośród tych pracodawców, którzy choćby częściowo, przeszli na tryb zdalny, żaden nie chce w pełni utrzymać takiego modelu pracy, jak pandemia się zakończy. Prawie połowa firm – 49 proc. zadeklarowała, że jeszcze nie wie, jaki wymiar pracy zdalnej będzie stosowała w swoich firmach, a 15 proc. ankietowanych planuje utrzymanie pracy zdalnej przez dwa dni w tygodniu.
Poza nowymi regulacjami prawa pracy czy kwestiami migracyjnymi, przedmiotem szerokiej dyskusji powinny być również zmiany na rzecz nowoczesnej polityki senioralnej oraz wzmacniania roli kobiet na rynku pracy. W trakcie pandemii większość osób na pierwszej linii frontu stanowiły kobiety – lekarki, pielęgniarki, salowe, kasjerki, nauczycielki, przedszkolanki. Ich oddanie i poświęcenie wzbudzało podziw społeczeństwa. Czy szło za tym zwiększenie wynagrodzenia lub lepsze zabezpieczenie społeczne? Z kolei osoby starsze, będące w grupie podwyższonego ryzyka, były proszone o pozostanie w domach. Chcemy głęboko wierzyć, że było to rozwiązanie jedynie chwilowe. W dłuższej perspektywie naszej gospodarki nie stać, aby osoby z ogromnym doświadczeniem zawodowym były odstawiane na boczne tory. Najnowsza ekspertyza dr. Rafała Bakalarczyka pt.: „Wykorzystanie zawodowego potencjału starszych pokoleń jako wyzwanie dla polityki publicznej na najbliższe lata” przygotowana dla KDS KIG, wskazuje m.in., że: „Większe wykorzystanie potencjału zawodowego osób starszych może zwiększać wpływy do budżetu i różnych segmentów zabezpieczenia społecznego, jak również ograniczać niektóre wydatki związane z wypłatą świadczeń dla osób biernych zawodowo (…) Wykorzystanie potencjału zawodowego starszych pokoleń to także instrument budowania i umacniania solidarności i integracji międzypokoleniowej (…)”.
Zmiany i sytuacje kryzysowe, jakie przyniosła pandemia COVID-19, zobowiązują nas do wyciągnięcia konkretnych wniosków – dotychczasowy model umowy społecznej powinien zostać zdefiniowany na nowo. Oczekują tego pracownicy, przedsiębiorcy i wszyscy doświadczeni rokiem życia w pandemii. Dialog z przedsiębiorcami, związkami zawodowymi i stroną rządową powinien stanowić istotny cel dla samego procesu wdrażania zmian. Tylko w ten sposób uda się przygotować rozwiązania szyte na miarę prawdziwych potrzeb wszystkich zainteresowanych.
Zapraszamy na debatę Komitetu Dialogu Społecznego KIG zatytułowaną Świat pracy i dialogu po pandemii, którą będzie można obejrzeć 11 marca o godz. 15.00 na kanale YouTube KDS KIG oraz na naszym Facebooku.
AGENDA:
15.00 Wprowadzenie
Magdalena Bigaj i Konrad Ciesiołkiewicz (Komitet Dialogu Społecznego KIG)15.10 Świat pracy i dialogu po pandemii – najważniejsze elementy nowej umowy społecznej
(moderowanie rozmowy: Magdalena Bigaj)
Piotr Ostrowski, wiceprzewodniczący OPZZ
Maciej Witucki, prezydent Konfederacji Lewiatan15.45 Jaki powinien być model społeczny po pandemii?
(moderowanie rozmowy: Konrad Ciesiołkiewicz)
Anna Karaszewska, prezeska Stowarzyszenia Kongres Kobiet
Marzena Rudnicka, prezeska Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej
Paweł Kowal, poseł na Sejm RP16.25 Podsumowanie
Konrad Ciesiołkiewicz
Zapraszamy serdecznie!
Zespół Komitetu Dialogu Społecznego KIG