Stanowisko w sprawie Ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich
Wyrażamy stanowczy sprzeciw wobec przyjętej przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich. Nasz głęboki niepokój budzi fakt, że ustawa ta utrwala błędne praktyki resocjalizacyjne oraz zaostrza istniejące rozwiązania prawne. W efekcie nie tylko jest rażąco niezgodna z Konwencją o Prawach Dziecka, Konwencją Praw Człowieka i Ustawą o ochronie zdrowia psychicznego, ale przede wszystkim naraża na niebezpieczeństwo zdrowie i życie małoletnich.
Rozwiązania proponowane w ustawie stoją w sprzeczności ze współczesną wiedzą medyczną, pedagogiczną i psychologiczną, szkodząc zarówno jednostce jak i systemowi szkolnictwa i placówkom wychowawczym, czyniąc z nich instytucje karno-piętnujące, a nie edukacyjno-rozwojowe.
Nasz stanowczy sprzeciw budzą w szczególności takie zapisy ustawy jak:
- obniżenie wieku odpowiedzialności dziecka za demoralizację do 10 lat i związaną z tym możliwość umieszczenia tak małych dzieci w ośrodku poprawczym, zwłaszcza w obliczu wydłużenia czasu odbywania kary w poprawczaku do 24 roku życia;
- umożliwienie stosowania wobec dzieci i młodzieży w placówkach resocjalizacyjnych środków przymusu bezpośredniego, jak kajdanki, pasy bezpieczeństwa, izolatki czy kaftany bezpieczeństwa, których stosowanie nawet w szpitalach psychiatrycznych obwarowane jest szeregiem wymogów;
- przeniesienie na wszystkich dyrektorów polskich szkół podstawowych i średnich dotychczasowe obowiązki sędziów sądów powszechnych (Art. 4 par. 4), w zakresie określania przejawów demoralizacji i czynów karalnych, a przede wszystkim stosowania kar (w ustawie nazywanych środkami wychowawczymi), do tej pory zarezerwowanych wyłącznie dla sądów, tj.: pouczenia, ostrzeżenia ustnego, ostrzeżenia na piśmie, przeproszenia pokrzywdzonego, przywrócenia stanu poprzedniego, wykonania określonych prac porządkowych na rzecz szkoły.
Wprowadzenie ustawy w proponowanym kształcie nie tylko nie wesprze młodych w resocjalizacji, ale przyczyni się do zwiększenia poziomu wykluczenia społecznego i stygmatyzacji dzieci i młodzieży w systemie edukacyjnym.
W obliczu powyższego, zwracamy się do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z apelem
i prośbą o zawetowanie ustawy oraz zainicjowanie konsultacji społecznych w celu wypracowania rozwiązań realnie wspierających osoby nieletnie.
Jesteśmy przekonani, że tak kluczowe zmiany w systemie instytucji wychowawczych, edukacyjnych i resocjalizacyjnych, z racji ich fundamentalnie ważnej roli w budowaniu przyjaznego państwa demokratycznego, poddane powinny być szerokiemu dialogowi społecznemu.
Z racji wyjątkowo wrażliwej materii dotyczącej dzieci i młodzieży, dialog ten uwzględniać musi wyjątkową rolę ekspertek i ekspertów. Dlatego w pełni utożsamiamy się z analizami przedstawianymi w toku prac parlamentarnych przez środowisko pedagogów resocjalizacyjnych reprezentowanych przez prof. Marka Konopczyńskiego, opinią dyrektora Instytutu Praw Dziecka im. Janusza Korczaka i byłego Rzecznika Praw Dziecka, dr. Marka Michalaka oraz stanowiskiem Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN skierowanym przez prof. Agnieszkę Cybal-Michalską na ręce Prezydenta RP.
Grupa robocza ds. dialogu w edukacji KDS KIG:
Bartosz Bartosik,
Magdalena Bigaj,
Tomasz Bratek,
dr Anna Buchner,
dr Konrad Ciesiołkiewicz (przewodniczący KDS KIG),
Krzysztof Kuboń,
Karol Reczkin,
Anna Tarnawska (sekretarz KDS KIG),
Małgorzata Żochowska.